Ky status shkruhèt me nostalgjí për qytetin e Shkodrës dhe kohën kur Endira Bushati e la atë në vitin 1995.
Edhe pse Shkodra konsiderohej një qytet i persekutuar gjatë komunizmit, ajo kujton se në atë periudhë qyteti shpèrtheu me pasion, energjí dhe entuzíazèm në të gjítha fùshat e jetës, dùke përfshirë politíkën, demokracinë, filozofinë, letërsínë, muzíkën, teatrin dhe humorin. Kujtimet nostalgjíke përfshijnë shëtitjet në qendër të qytetit me babain dhe bisedat e zgjátura me miqtë.
Megjíthatë, kjo Shkodër romantíke nuk ekzíston më sipas Endira Bushatit
Shumica e brezít të atëhershëm ka emigrùar ose ndòdhèt në Tiranë. Elita intelektuale e qytetit ndíen dhímbje për këtë situatë. Një shumicë e re ka márrë vendin e sùndimit në qytet, dhe familjet shkòdrane po bëjnë pèrpjèkje të mëdhá për të ruajtur trashëgiminë kùlturore dhe frymën e Shkodrës tek fèmíjët e tyre.
Para një muaji, Endira Bushati thote se ishte në Shkodër dhe u prít nga posteri i Luizít, një personazh i njohur i Big Brotherit. Trishtimi dhe mòspërkatësia më shoqëruan gjatë gjíthë ditës – shkruan ajo.
Statusi i plòte nga Endira Bushati
SHKODRA…
(…në sytë e mi..)
Unë jam lárguar nga Shkodra në 1995. Ishte koha kur Shkodra gëzonte. E dalë, me statistíka, qyteti më i persekutuar gjatë komunizmit, në Shkodrën e atyre viteve shpèrtheu një pasion e energjí kudo, mbi shtètin, demokracinë, filozofinë, letërsínë, muzíkën, teatrin, humorin… Ishte shpèrthimi që kríjon liria e shpresa.
Kujtoj me nostalgjí shëtitjet me tim atë në Pjacë, ku tákonim miq e shòkë e vonoheshim deri mesnatave mes këtyre bisedave e diskutimeve…
Ishte koha kur krènari quhej të ishe gjímnazíst i shkëlqyer i “28 Nëntorit” apo “Jordan Misjes”.
Ishte koha kur profesorët e gjímnazít na quanin “zogj zòtnish”, i kishim kushërinj a shòkë të prindërve, por nota s’na fálnin…as na përkdhelnin..
Ishte koha kur, të várfër, por pyetej e diskutohej:
- a e din aq mirë italishtèn sa me lexu “I promessi sposi” të Manzonit?
- A e ke mbáru “Mauger 2” në frëngjísht? Po “Essential 4”?
- A e lexove librin e fùndít të Kadaresë?
-Kishin dalë Poezítë e Fishtës, a e lexove Gomarin e Babatasit? - Shko mèrr “Kështu foli Zarathustra” të Niçes, se një kopje kishte mbèt…
Kjo Shkodër romantíke, tani nuk është më! Ky brez, në shumicë emigroi ose është në Tiranë. Kjo elitë intelektuale tashmë e sheh Shkodrën nga lárg dhe ndjen dhímbje. Kjo shumicë sùnduese e jetës së qytetit është zèvendësuar tashmë dhe bëjnë pèrpjèkje titaníke familjet qytetare në Shkodër për të përcjellë këtë trashëgimi, jehonë e mbájtur këtë frymë tek fèmíjët e tyre!
Para 1 muaji isha në Shkodër. Në hyrje më príti Posteri i Luizít… Një përzíerje tríshtimi, kèqárdhjeje e mòspërkatësie nuk më lëshoi gjíthë ditën. Fenomeni i “luizèrisë” ekzíston edhe në Francë, Itali a Angli, por në ndrýshim nga ne, vendet e vogla e të várfra, aty vazhdohèt të prodhohèt elitë intelektuale, profesori mbètet profesor, artisti artist,
shkrímtari shkrímtar, politíkani politíkan…
Shkodra, pas 32 vitesh ra në dorë të së majtës.
Në një kontekst tjetër, me demokraci e institucione të zhvilluara, me sùndim të lígjít, zhvillim ekonomík e të qëndrueshëm, kjo nuk do të përbènte ndonjë hata…por píkërisht, tani, në píkën më të rrezíkshme të këtyre 3 dekadave, ky dòrèzím nuk dùhej të kishte ndòdhùr…
Përgjatë këtyre 32 viteve, ky qytet i qëndroi besník trashëgimisë së vet perèndimore mbi 2 mijë vjèçáre. I quajtën shkòdranët fanatíkë të PDsë, sepse nuk kuptonin që shkòdranët i qëndronin besníkë ADNsë së tyre perèndimore, një ADN e kríjuar gjatë shekujve, párá se PD të kríjohej, por që PD e mori përsipër ta përfaqësonte pas 1990.
PD në Shkodër pati 1001 mëkate gjatë 3 dekadave, shpesh në dorë të paaftëve, me nënpërfaqësim në raport me elitën shkòdrane, arrogante në vetëbesimin e sáj si fitimtare gjjthmonë…
Të gjítha këto, qytetaria shkòdrane i dinte, i kuptonte, i tallte, por ADNnë e sáj nuk mùnd kurrsesi ta trádhtonte.
Partia Demokratíke, në Shkodër, më shumë sesa njerëzít e sáj, ka qenë një institucion i fòrtë e i qëndrueshëm në këtë qytet. Njerëzít e partisë íknin, vinin, ndèrroheshin, por institucioni i PD mbètej si gur themeli.
Shkodranët, shumë shpèjt do ta kuptojnë se, arroganca e PDsë, sado e kritíkueshme të ketë qenë, ka qenë garanci për qytetin, për lirinë e paqen sòcíale të tij.
Kjo Shkodër, krènare e krýeneçe, por e gjunjëzuar nga várfëria, më 14 maj, mùnd të mèrrej vetëm në një formë, me formën e ditur ndër shekuj, me Kalë Troje! U zgjodh Beneti, jo sòcíalist tipík, familje qytetare, me rekorde me PDnë, profil tekník e i ekuilibrùar…
Të jesh Kryetar i Bashkisë Shkodër është pùna më e vèshtírë në botë! Shkodranët kanë një míkroskop elektroník të fùqíshëm që të nesërmen e zgjèdhjes, míkroskop që vèshtírë se e kalon njeri. Kam fríkë se Beneti nuk e di akòma këtë…
Unë, si çdo shkòdran tjetër në glob, përtej përkatësive politíke, do të doja shumë që Beneti të bènte diçka për Shkodrën. Do të doja shumë që Beneti të rrethohej me elitë intelektuale e profesioniste për t’i dhënë shkëlqím Shkodrës…
Por…Koha do të trègòjë që Beneti “ishte loja”…. (dhe në këtë rast do të donim shumë ta kishim gábím…)
Vetë Beneti, shumë shpèjt, do ta shohë veten të rrezíkuar thjesht si firmëtar i dëshirave të Ramës, Tomës & Co…siç e panë Ditmiri e Senida…të cilëve Rama ua prèu kárrierën në mes kur nuk u konformuan…
Krimi në Shkodër nuk ka pasur kurrë fríkë as nga pòlícia, as nga gjýkata e as Qeveria qendrore.
Koha do të trègòjë që të vetmin institucion që krími i organizuar nuk e kapërcente dot në Shkodër, ishte Partia Demokratíke, ashtu siç ishte, shpesh herë arrogante e që e mèrrte qytetin për të mirëqënë.
“Shkodra nuk ra, por u ngrit..” – paska thënë Spiropali.
Kur je i cekët, quan që “Shkodra bahèt” pse bèn hyrjen e qytetit me beton e pemë…
Shkodranët, “shkëlqím” të qytetit quajnë shkëlqímin e artit, kùlturës, teatrit…. shpirtërores e intelektuales. Betoni e pemët bèhen me miliona….për kùlturën e artin, milionat nuk mjaftojnë.
